عدد اکتان چیست و چگونه میتوان کیفیت سوخت را بهبود بخشید؟
عدد اکتان مقیاسی است برای نشان دادن مقاومت بنزین یا دیگر سوخت‌ها در مقابل گرما، فشار و شروع احتراق خود بخود (بدون جرقه). به زبان ساده هر چه عدد اکتان یک سوخت بیشتر باشد آن سوخت در مقابل پدیده احتراق مخرب فشار و گرما مقاوم تر است. عدد اکتان بنزین معمولی ۸۷ بنزین ویژه ۸۹ و بنزین سوپر۹۳ است.
وقتی می‌گوییم عدد اکتان بنزینی ۹۰ است یعنی کیفیت سوخت این بنزین با مخلوطی از۹۰درصد سوخت ایزواکتان و۱۰ درصد هپتان برابر است.سوخت خوب و مناسب نه تنها باعث افزایش طول عمر خودرو میشود بلکه در عملکرد آن نیز بسیار تاثیر دارد، از گذشته یکی از داغ‌ترین بحث‌ها، رقابت بسیار تنگاتنگ خودروهای دیزل و بنزینی بوده، اکثر این بحث به این صورت خاتمه یافته که خودروهای بنزینی هزینه بیشتری برای سوخت پرداخت می‌کنند ولی به دلیل عملکرد بهتر این نوع سوخت همیشه انتخاب دوست‌داران خودرو بود و سوخت دیزل به دلیل هزینه‌های مقرون به صرفه‌تر همیشه انتخاب خانواده‌ها بوده است.
در خلال جنگ جهانی اول که در حدود سال ۱۳۰۰ شمسی روی داد. فردی به نام میجلی پی برد که با افزودن سرب (lead tetraethyl) به مخلوط بنزین نسبت اکتان بنزین تا حد چشمگیری افزایش پیدا می کند که راهی ارزان برای بالا بردن اکتان بنزین نسبت به روش های موجود دیگر بود همچنین سرب موجود در سوخت باعث روانکاری سوپاپ ها نیز می شود. اما بعد ها دانشمندان پی بردند که سرب آسیب های زیادی به محیط زیست وارد می کند. سپس ماده MTBE جایگزین سرب گردید. و در اگزوز ماشین ها هم از catalyst converter استفاده کردند. لازم به ذکر هست که سرب موجود در بنزین باعث از کار افتادن کاتالیست میشه. بعد ها دریافتند که ماده MTBE نیز باعث الودگی محیطی میشود پس در صدد پیدا کردن جایگزین برای این ماده شدند.که حاصل تلاش ها toluene و benzene ethanol و ETBE بود.
ولی چرا تولید کنندگان می‌خواهند سوختی تولید کنند که اشتعال آن در موتور سخت‌تر باشد؟ برای فهمیدن نقش عدد اکتان و فشار احتراق در موتور، آشنایی با اصطلاحی به نام "knock” ضروری به نظر می‌رسد. وقتی که بنزین از طریق انژکتور به داخل سیلندر اسپری میشود و با اکسیژن ترکیب میشود، طراحان موتور انتظار دارند این سوخت به حالت گاز در آنجا بماند تا زمانی که شمع‌ها روشن شوند و باعث انفجار برای حرکت به سمت پایین پیستون برای ایجاد نیرو شوند. مدت زمان این انفجار بسیار مهم است، بنزینی که خیلی سریع مشتعل شود باعث ایجاد knock (ضربه) میشود که این عمل خروجی و کارایی موتور را کاهش می‌دهد و حتی در شرایط بد می‌تواند به موتور آسیب فیزیکی برساند.
بنزین، دارای درجه کیفی است که اصطلاحا به آن اکتان گفته میشود. اکتان، مشخص کننده میزان مقاومت بنزین در مقابل ضربه موتور است و هر چه این امتیاز بالاتر باشد بنزین در مقابل ضربه موتور مقاومت بیشتری دارد، به زبانی ساده‌تر، بنزینی که اکتانبالاتری دارد، بیشتر می‌تواند فشرده شود (به همراه هوا) و دیرتر به دلیل حرارت تولیدی از عمل فشرده‌سازی منفجر شود.راه‌های مختلفی برای اندازه‌گیری میزان اکتان بنزین وجود دارد و در کشورهای مختلف از روش‌های متفاوتی استفاده میشود، برخی از بنزین‌ها می‌توانند امتیاز بالاتر از ۱۰۰ اکتان را کسب کنند، سوخت‌های مسابقه‌ای این گونه هستند، این امر را میتوان با تغییر دادن ترکیب‌بندی بنزین انجام داد ( با استفاده از اتانول، متانول، نیترومتان، سوخت سرب‌دار و غیره) و دلیل این مهم نیز رسیده به امتیاز اکتان بالاتر و استفاده بهینه از فشار بالاتری است.و نهایتا، زمان‌بندی پیشرفته احتراق، به کمک بنزین با اکتان بالا ممکن میشود، یعنی شمع به خوبی هنگامی که پیستون به بالاترین وضعیت فشرده‌سازی می‌رسد عمل می‌کند. دلیل این بهبود، وجود زمان کافی برای خروج شعله و دود از محفظه احتراق است، به طبع بنزین بیشتر فشرده میشود و محدوده حرکتی سیلندر بیشتر خواهد بود، به همین دلیل است که قدرت تولیدی افزایش می‌یابد، شایان ذکر است که اگر احتراق زود روی دهد فشار تولیدی در جهت درستی نخواهد (به دلیل وضعیت شاتون و سیلندر) و اگر احتراق دیرتر از زمان در نظر گرفته شده روی دهد، شما میزان قابل توجهی گشتاور را از دست می‌دهید.
حال باید به سوال اصلی این مطلب پاسخ دهیم، آیا خودروهای شهری با بنزین اکتان بالاتر عملکرد بهتری دارند؟ جواب این سوال بله است! البته به شرطی که برای بنزین اکتان بالا طراحی شده باشند، اگر خودروی شما توسط سازنده گفته شده باشد که بنزین معمولی استفاده کنید، بنزین اکتان بالا در عملکرد آن تفاوت قابل توجهی نخواهد داشت ولی اگر خودرویی توصیه شده باشد که از بنزین اکتان بالا در آن استفاده کنیدحال اگر به سوخت با اکتان بالا برای عملکرد بهتر موتور نیاز دارید و دسترسی به سوخت استاندارد ندارید می توانید از انواع مکمل های سوخت یا اکتان بوستر های موجود در بازار استفاده کنید.
مقالات آموزشی بیشتر در کانال تلگرام کاریز شاپ
کانال ویدیویی کاریز شاپ در آپارات
مکمل های مصرف سوخت، از جمله فرآورده های سوختی هستند که حتما آنها را در جایگاه های عرضه سوخت به صورت قرص یا محلول دیده اید.
این مکمل ها آن طور که تولید کنندگان آنها می گویند، می توانند روان کنندگی و بازدهی سوخت را بالا ببرند، آلودگی ناشی از سوخت را کاهش دهند و از یخ زدن سوخت در دماهای پایین جلوگیری کنند، افزایش عمر موتور، پایداری سوخت، جدا شدن رسوبات و مواد زائد و روان کاری اجزای متحرک در سیستم سوخت رسانی و موتور از دیگر موارد ادعایی آنهاست ، این در شرایطی است که سازمان ملی استاندارد و ستاد بهینه سازی مصرف سوخت تا کنون استاندارد این مکمل ها را تایید نکرده اند.
بر همین اساس بهادر کاظمی، معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد به «آخر هفته» می گوید: هیچ کدام از مواردی که به عنوان فواید این مکمل ها عنوان می شوند، برای سازمان ملی استاندارد اثبات نشده است و این مکمل ها تا کنون موفق به دریافت استاندارد از این سازمان نشده اند. اما اگر این مکمل ها آن طور که کاظمی می گوید محصولاتی غیر استاندارد هستند، چرا به وفور در جایگاه های سوخت به فروش می رسند؟ کاظمی در پاسخ به این سوال می گوید: به هر حال این طور هم نیست که هر کالایی که ما تایید نکنیم، در بازار به فروش نرسد. اما در کنار دو سازمان یاد شده، کارشناسان عقیده دارند این مکمل ها که یا وارداتی هستند یا در کارگاه هایی در داخل کشور بسته بندی می شوند، بر خلاف چیزهایی که در تبلیغات شان گفته می شود اصلا کارآیی ندارند و حتی برای خودرو و سیستم سوخت رسانی آن زیان هایی را هم در پی دارند.
مکمل های سوخت، تجارتی از نوع دروغ؟
داود اسماعیلی، کارشناس مسائل فنی خودرو در رابطه با مکمل های سوخت خودرو به «آخر هفته» می گوید: این مکمل ها برای خودرو فایده ای ندارند چراکه موادی که ادعا می شود در آنها به کار نرفته است. او در رابطه با یکی از ادعاهای این مکمل ها مبنی بر افزایش عدد اکتان سوخت عقیده دارد: اینکه می گویند این مکمل ها موادی دارند که باعث می شود بنزین بهتر بسوزد و از رسوب بنزین جلوگیری می کند، تبلیغی بیش نیست زیرا سوختی که در جایگاه ها عرضه می شود بعد از نظارت های فراوانی تولید و عرضه می شود که احتمال غیراستاندارد بودن آن را بسیار کاهش می دهد.
اسماعیلی بر خلاف عقیده رایج این روزها که سوخت های موجود در جایگاه ها را غیراستاندارد می داند، سوختی که در جایگاه ها عرضه می شود را غیراستاندارد نمی داند و عقیده دارد این خودروها هستند که عملیات سوخت را کامل انجام نمی دهند و به اصطلاح خام سوزی دارند. او در توضیح بیشتر می گوید: برای مثال خودروهای فرسوده بخش زیادی از سوخت را نمی سوزانند بلکه آن را تبدیل به دود می کنند که همین موضوع هم باعث افزایش آلودگی هوا می شود. این کارشناس مسائل فنی خودرو عقیده دارد بسیاری از خودروهایی که صفر هستند هم همین مشکل را دارند و بخشی از سوخت را نمی سوزانند در حالیکه یک خودرو با استانداردهای روز دنیا همین سوخت را به صورت کامل و صحیح می سوزانند و باعث آلودگی هوا نیز نمی شوند. یکی دیگر از دلایلی که باعث می شود سوخت به صورت کامل فرآیند احتراق را طی نکند آلودگی هوا است زیرا در شرایطی که اکسیژن هوا کم است، بنزین به درستی نمی سوزد این در حالی است که هیچ کدام از مکمل های سوخت تا کنون ادعای خود مبنی بر کاهش آلودگی هوا را عملی نکرده اند.
نوش داروی پس از مرگ سهراب
اما هرچند بسیاری از کارشناسان به طور کلی مصرف مکمل های سوخت را توصیه نمی کنند، اما برخی از صاحبان خودرو از مصرف مکمل ها راضی هستند و عده زیادی هم از این مکمل ها به عنوان مصادیق کلاهبرداری یاد می کنند کارشناسان تاکید دارند که این محصولات هم برای خودرو مضر است و هم برای محیط زیست. جالب است بدانید در رابطه با این موضوع هر دو طرف درست می گویند، اما توجه به یک نکته در چرایی راضی بودن و ناراضی بودن افراد از این مکمل ها ضروری است. به عقیده اسماعیلی اگر مصرف مکمل های سوخت را از خودرویی که صفر است و تا کنون هیچ مسافتی را نپیموده است آغاز کنید، مشکلی برای خودرویتان پیش نمی آید، اما اگر همین مکمل ها را در خودرویی که فرضا ۵ سال کار کرده و هیچ گاه هیچ مکملی هم به خود ندیده است استفاده کنید، خودرو دچار مشکل می شود و مکمل های سوخت در رابطه با خودروهای کارکرده به نوعی نوش داروی پس از مرگ سهراب می شوند.
خودرویی که چند سال بدون هیچ مکمل سوختی کار کرده است قطعا رسوباتی در باک خود دارد که در جایی جمع شده اند و ساکن هستند، این در حالی است که استفاده از مکمل در این دست خودروها باعث می شود این رسوبات در داخل باک حل شود و در مسیر عبور بنزین، لوله های بنزین، پمپ بنزین و در نهایت سوزن انژکتورها حرکت کند و آنها را نیز کثیف کند و جرم ها را به آنجا نیز منتقل کند. بنابراین توصیه می شود اگر خودرویتان صفر است، از این مکمل ها در هر نوبت سوخت گیری اضافه کنید. اما نه تنها سازمان استاندارد و ستاد بهینه سازی مصرف سوخت استفاده از مکمل ها را توصیه نمی کنند؛ بلکه خودروسازان نیز در اطلاعیه های مختلف به مشتریان خود گوشزد می کنند که اضافه کردن انواع مکمل بنزین، شوینده انژکتور، روغن بنزین و تقویت کننده اکتان در هیچ کدام از محصولات تولیدیشان توصیه نمی شود و در این اطلاعیه ها آمده است که مصرف مواد نامبرده علاوه بر لغو گارانتی خودرو، احتمال غیر ایمن ساختن خودرو به ویژه اجزای سوخت رسانی را نیز فراهم می کند. جالب است بدانید تا کنون مواردی از بروز ایرادهای موتوری و سیستم سوخت رسانی نیز در اثر استفاده از این مواد گزارش شده است.
در آخر کارشناس فنی هفته نامه آخر هفته توصیه می کند اگر هم قصد استفاده از هر کدام از این مواد مکمل را دارید یا خودرو شما برای تنظیم سوخت رسانی و تمیز شدن این مسیر به این مواد احتیاج دارد، حتما آن را در نمایندگی های مجاز و زیر نظر پرسنل رسمی این نمایندگی ها به خودرو خود تزریق کنید.
منبع:
شبکه اینترنتی آفتاب
استفاده از مکمل سوخت این روزها پدیده ای عادی شده و هر از چندگاهی متصدیان جایگاه سوخت گیری پیشنهاد و تحمیل می کنند که یکی از آن ها را خریداری و داخل باک ریخته؛ در این گزارش به بررسی کارایی این مکمل ها و بررسی قیمت مکمل بنزین می پردازیم.
هر گونه کپی برداری کامل یا بخشی از مطالب این سایت در سایر سایت های اینترنتی، نشریات کاغذی، شبکه های اجتماعی و ... حتی با ذکر منبع ممنوع و فقط با اجازه کتبی از «خبرماشین» بلامانع است.
«خبرماشین» - امیر وزیری / استفاده از مکمل سوخت این روزها پدیده ای عادی شده و هر از چندگاهی متصدیان جایگاه سوخت گیری پیشنهاد و تحمیل می کنند که یکی از آن ها را خریداری و داخل باک ریخته تا شاهد معجزه آن باشیم؛ اما واقعا کارآیی این مکمل ها چقدر است؟ آیا توان موتور را افزایش می دهند و یا در طولانی مدت آسیبی به آن وارد نمی کنند؟
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین» به نقل از «مجله ماشین»؛ از زمانی که از سیستم توربوشارژر در بعضی از اتومبیل ها استفاده می شود، هوای بیشتری به واسطه مکش بالا وارد سیلندر شده و انفجارهای بزرگ تری درون آن رخ می دهد. این انفجارهای بزرگ، دمای پیشرانه و سیلندر را به حدی بالا می برند که بنزین به محض وارد شدن به سیلندر داغ و مشتعل می گردد. به این اتفاق Knock یا لگد زدن می گویند که به مرور زمان، سبب استهلاک موتور و کاهش عمر آن می شود.
برای جلوگیری از این امر باید در نمونه های توربوشارژ شونده از بنزین هایی استفاده شود که در برابر حرارت بالا مقاومت نشان داده و درست در زمان جرقه شمع ها اشتعال یابند. امروزه مدل های جدید خودروهای وارداتی، مثل هیوندای سوناتا و اپتیما جدید، از پیشرانه های بدون توربو بهره می برند که دارای ضریب تراکم بالایی هستند. شرکت های سازنده به منظور افزایش بازدهی پیشرانه، هوای داخل سیلندرها را بیشتر از حد معمول فشرده کرده که این امر سبب افزایش دمای موتور و ایجاد پدیده ناک در صورت استفاده از بنزین با اکتان پایین در آن ها می شود. پس استفاده از بنزین با اکتان مناسب در این خودروها ضروری نخواهد بود.
ساده ترین راه برای آگاهی از نیاز اتومبیل شما به این نوع بنزین ها، مراجعه به دفترچه راهنما است. اگر ضریب تراکم اشاره شده در دفترچه عددی بالاتر از ۱۰.۵ بود، وسیله به بنزین اکتان بالا نیاز دارد. اگر این عدد کمتر از ۱۰.۵ بود، استفاده از بنزین با اکتان بالا چیزی جز خرج اضافه نبوده و تاثیری روی عمر مفید پیشرانه نخواهد گذاشت.
بر خلاف باور عمومی، اکتان بالاتر قدرت را افزایش نمی دهد، بلکه زمان بندی پیشرانه را بهبود می بخشد. هرچند برای خودروهایی که نیاز به سوخت با اکتان مناسب دارند، زمان مناسب اشتعال در سیلندر باعث عملکرد دقیق و به دور از پدیده ناک شده و در نتیجه افزایش نسبی شتاب و کاهش مصرف سوخت را در پی خواهد داشت، همچنین در افزایش طول عمر قطعات موتور نیز تاثیر مستقیم خواهد داشت.
اتومبیل های محدودی در بازار هستند که به معنای واقعی کلمه، به چنین سوختی برای بقای خود نیاز دارند. البته با پیشرفت تکنولوژی، روز به روز بر تعداد این خودروها در خیابان های کشور افزوده می شود. بهترین گزینه پیش روی مالکین آن ها، استفاده از بنزین سوپر موجود در جایگاه ها خواهد بود.
* چرا مکمل را پیشنهاد نمی کنیم؟
طبق گزارش سازمان استاندارد، اکثر مکمل های بازار تقلبی بوده و استفاده از آن ها نتیجه عکس به دنبال خواهد داشت. مدیر کل استاندارد استان تهران از آزمایش چند نمونه از این مکمل ها در آزمایشگاه های استاندارد و پژوهشگاه نفت خبر داد و گفت که نتیجه آزمایش ها حاکی از بی تاثیر بودن آن ها بر بنزین بوده و از مردم درخواست کرد که از خرید این محصولات خودداری کنند، همچنین جالب است بدانید تا کنون مواردی از بروز ایرادهای موتوری و سیستم سوخت رسانی نیز در اثر استفاده از این مواد گزارش نشده است.
در همین رابطه بخوانید:
بنزین معمولی بزنیم یا بنزین سوپر؟
پیشنهاد ما برای آن دسته از افرادی که دارای اتومبیل با ضریب تراکم بالا هستند، استفاده از بنزین سوپر است. علی رغم شایعاتی که حول بنزین سوپر وجود دارد، اما این سوخت جواب گوی تمام نیازهای وسیله بوده و بهتر از مکمل های نا آشنا است.
برای آن دسته از افرادی که خودروهای پرقدرت اسپرت و یا مسابقه ای دارند، پیشنهاد می شود از مکمل های سوختی اصلی که از مراکز معتبر تهیه شده و دارای استاندارد و تاییدیه های معتبر می باشند، استفاده کنند. در هنگام خرید، نمونه های ساخت داخل یا انواع دارای وارد کننده معتبر شرکتی باید در اولویت قرار بگیرند.
